Bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc gắn với du lịch cộng đồng

Phát triển du lịch cộng đồng dựa trên việc phát huy giá trị cảnh quan thiên nhiên và những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc ở địa phương – Đây là mô hình đang dần được hình thành tại một số xã vùng cao của thành phố Hạ Long. Qua đó không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế, mang lại thu nhập cho người dân mà còn góp phần phát huy bền vững các giá trị văn hóa bản địa.

Khu bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y xã Bằng Cả là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào, đồng thời cũng là nơi tổ chức các hoạt động sinh hoạt cộng đồng của nhân dân trong xã, giáo dục cho thế hệ trẻ về giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Tại đây thường xuyên diễn ra các hoạt động lễ hội, văn hóa văn nghệ mang bản sắc đặc trưng của đồng bào Dao Thanh Y; trong đó, hội làng Bằng Cả được tổ chức thường niên với nhiều hoạt động đặc sắc, trở thành sản phẩm du lịch thu hút đông đảo nhân dân, du khách trong và ngoài thành phố tới tham gia.

Với những nét đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Dao Thanh Y, hội làng Bằng Cả hàng năm thu hút rất đông du khách đến tham gia

Anh Vũ Văn Hùng, Chủ nhiệm CLB xe đạp thể thao Quảng Ninh cho biết: Năm 2023, lần đầu tiên anh tham gia hội làng Bằng Cả sau khi được một người bạn giới thiệu. Anh cảm thấy rất thú vị khi được tìm hiểu những nét văn hóa đặc sắc và những trò chơi dân gian mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc Dao Thanh Y. Vì vậy, dịp hội làng năm nay, anh đã rủ thêm gần 100 thành viên trong câu lạc bộ và bạn bè của anh, cả ở tỉnh Quảng Ninh và tỉnh Hải Dương đến Bằng Cả để tìm hiểu, ủng hộ việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Dao Thanh Y.

Cùng với hội làng, nét đẹp trong trang phục, lời ca, điệu múa và phong tục tập quán của đồng bào Dao Thanh Y cũng là những yếu tố níu chân du khách khi đến với Bằng Cả. Các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của địa phương như rượu bâu, thuốc ngâm chân, lá tắm người Dao… ngày càng được nhiều người biết tới và lựa chọn trải nghiệm, sử dụng.

Tại Khu bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y xã Bằng Cả, khách du lịch nước ngoài thích thú trải nghiệm phương pháp xe sợi, dệt vải của đồng bào Dao Thanh Y

Để quảng bá, phát triển rộng rãi các giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương, xã Bằng Cả đã thành lập Tổ du lịch với sự tham gia trực tiếp của bà con nông dân vào trong các hoạt động du lịch. Các thành viên trong Tổ du lịch vừa là người trực tiếp tạo ra các sản phẩm văn hóa, sản phẩm nông nghiệp, vừa là hướng dẫn viên giới thiệu tới du khách về những nét đặc trưng về đời sống sinh hoạt, văn hóa... của địa phương. Ngay sau khi mới thành lập, các thành viên trong tổ đã cùng nhau cải tạo, bài trí lại nhà bảo tồn tại Khu bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y của xã nhằm tạo một không gian mới, phù hợp hơn với việc đón khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm tại đây. Anh Trần Văn Thiện, một thành viên trong Tổ du lịch chia sẻ: Chúng tôi mong muốn cùng nhau đóng góp xây dựng nên một nơi bảo tồn văn hóa người Dao Thanh y ngày càng phát triển; mong muốn duy trì được bản sắc văn hóa dân tộc chúng tôi, quảng bá để du khách thập phương được biết đến.

Bà Trương Thị Oanh, Tổ trưởng tổ du lịch xã Bằng Cả cho biết: Bước đầu, Tổ du lịch cũng đã xây dựng kế hoạch hoạt động, tổ chức thường xuyên các buổi sinh hoạt CLB văn nghệ, thêu thùa, dạy chữ Nôm Dao để giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc. Khi tổ du lịch được thành lập đã được sự đồng tình ủng hộ, xây dựng thêm được một số dịch vụ để phục vụ công tác du lịch. Chúng tôi rất tự hào về những nét đẹp truyền thống của người Dao Thanh Y đã được lưu truyền từ xưa tới nay. Người dân tộc dao Thanh y xã bằng Cả luôn mong muốn được nhiều người biết đến văn hóa của dân tộc Dao, mong muốn phát triển du lịch để người dân trong và ngoài nước biết đến bản sắc văn hóa dân tộc Dao Thanh Y.

Nước ngâm chân được nấu từ các loại lá cây đặc trưng của núi rừng Bằng Cả giúp khách du lịch thư giãn sau một ngày trải nghiệm các hoạt động tại địa phương

Với 14 dân tộc anh em cùng sinh sống, thành phố Hạ Long có một nền văn hóa khá đa dạng, phong phú. Cùng với đó, Thành phố còn được thiên nhiên ban tặng cảnh quan hùng vỹ từ rừng tới biển. Ngoài di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long nổi tiếng, khu vực các xã vùng cao với cảnh sắc thiên nhiên thanh bình và những nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số cũng tạo sức hấp dẫn, thu hút du khách đến nghỉ dưỡng, trải nghiệm, chinh phục mạo hiểu hay tìm hiểu về văn hóa các dân tộc.

Khai thác và phát huy những lợi thế này, hiện nay tại một số xã vùng cao của thành phố, người dân bản địa đã cùng nhau xây dựng các mô hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng. Trong đó, người dân địa phương chính là những hướng dẫn viên, giới thiệu cho khách tham quan về lịch sử làng quê truyền thống, hướng dẫn du khách trải nghiệm những đặc trưng văn hóa của quê hương. Sự mộc mạc, thân thiện của người dân bản địa góp phần tạo nên điểm thu hút cho các sản phẩm du lịch của địa phương.

Những nếp nhà truyền thống đơn sơ và sự chân thành, mộc mạc của đồng bào Dao Thanh Phán khiến du khách thích thú, ấn tượng khi đến với xã vùng cao Kỳ Thượng

Trong một chuyến khảo sát các tuyến, điểm du lịch tại thành phố Hạ Long để phục vụ khách du lịch tàu biển mới đây, bà Siraphatsorn Lauteret, Trưởng bộ phận Cung ứng dịch vụ, Công ty TUI Musement, Tập đoàn TUI Group cho biết: Tôi đã đến Hạ Long nhiều lần để khảo sát, xây dựng các tour cho khách du lịch bằng tàu biển đến từ châu Âu và Bắc Mỹ. Nhưng lần này tôi rất ngạc nhiên khi được tìm hiểu một góc nhìn hoàn toàn khác về Hạ Long. Cảnh sắc thanh bình, văn hoá độc đáo, tự nhiên và sự thân thiện mến khách của người dân ở đây rất thu hút chúng tôi. Chúng tôi hy vọng có thể phát triển các tuyến điểm du lịch để đưa nhiều khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu nơi này.

Với lợi thế về kho tàng văn hóa đa dạng của các dân tộc, thời gian qua thành phố Hạ Long đã đầu tư bảo tồn, phát huy các lễ hội, dân ca, dân vũ… để phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái trên địa bàn. Đồng thời, với chiến lược phát triển du lịch bền vững, thành phố cũng đã huy động nguồn lực, đầu tư hệ thống hạ tầng, giao thông, đào tạo nhân lực cho du lịch nông thôn; quy hoạch, thu hút đầu tư, lên kế hoạch xây dựng các điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn gắn với bảo tồn những nét văn hóa đặc sắc các dân tộc. Từ đó thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển, nâng cao thu nhập cho người dân và góp phần bảo tồn, khôi phục, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc, nhất là các dân tộc thiểu số.

Phương Loan