Hưởng ứng ngày Thế giới không thuốc lá 31/5, Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (25-31/5)

Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2023 được Tổ chức Y tế thế giới phát động với chủ để “Chúng ta cần thực phẩm, không cần thuốc lá” nhằm kêu gọi các quốc gia thúc đẩy các hoạt động nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá tới sức khỏe, kinh tế, môi trường, an ninh lương thực và dinh dưỡng; đề cập đến mối liên hệ giữa sử dụng, trồng cây thuốc lá và đói nghèo; kêu gọi bỏ thuốc lá để tăng chi cho thực phẩm.

Tại Việt Nam, với sự quan tâm, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, thời gian qua, Bộ Y tế đã phối hợp với các Bộ ngành, các tổ chức Chính trị - xã hội, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tăng cường nâng cao nhận thức trong cộng đồng về tác hại của việc hút thuốc, xây dựng môi trường không khói thuốc. Công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) đạt được nhiều kết quả, đặc biệt là giảm tỷ lệ hút thuốc lá trong giới trẻ. Cụ thể, tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong thanh niên độ tuổi 15-24 giảm từ 26% xuống 13%. Ở lứa tuổi học sinh 13-15 tuổi, tỷ lệ hút thuốc lá cũng giảm từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% năm 2022.

Tuy vậy, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới. Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PCTHTL cũng đang gặp nhiều các khó khăn, thách thức như sự xuất hiện của các sản phẩm mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa…) nhằm vào thanh thiếu niên; thuốc lá rẻ, được bày bán khắp nơi, ý thức tuân thủ các quy định pháp luật về PCTHTL của một 2 bộ phận người dân còn chưa cao. Nếu chúng ta không tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá mạnh mẽ và kịp thời ngăn chặn các sản phẩm thuốc lá mới tại Việt Nam thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ gia tăng trở lại, đặc biệt là trong nhóm tuổi trẻ và nữ giới.

Để tiếp tục tăng cường công tác phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) và hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2023, các cấp, các ngành cần tăng cường tuyên truyền, vận động để mọi người đều hiểu rõ tác hại của thuốc lá điếu và các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha,… cũng như các quy định của Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Một trong các quyền và nghĩa vụ của công dân trong phòng, chống tác hại của thuốc lá là: “Được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá. Yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá”.

Người hút thuốc lá có nghĩa vụ:

- Không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.

- Không hút thuốc lá trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh, người cao tuổi.

- Giữ vệ sinh chung, bỏ tàn, mẩu thuốc lá đúng nơi quy định khi hút thuốc lá tại những địa điểm được phép hút thuốc lá.

Các hành vi bị nghiêm cấm

- Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu.

- Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức.

- Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16 của Luật này.

- Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá.

- Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.

- Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.

- Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm.

- Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em.

- Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.

Các địa điểm quy định cấm hút thuốc gồm:

- Khu vực trong nhà tại nơi làm việc của cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp, tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.

- Nơi làm việc trong khách sạn, nhà hàng, quán cà phê, cơ sở dịch vụ ăn uống, cơ sở dịch vụ vui chơi giải trí, nhà ga, bến tàu, bến xe, cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng, trung tâm hội nghị, nhà hát, nhà văn hóa, rạp chiếu phim, rạp xiếc, câu lạc bộ, nhà thi đấu thể thao, sân vận động có mái che, quán bar, quán karaoke, vũ trường.

- Trên phương tiện giao thông công cộng và địa điểm công cộng trong khách sạn, nhà nghỉ, nhà khách, khu nghỉ dưỡng (resort) và các cơ sở lưu trú du lịch khác.

Mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương cần thực hiện nghiêm các quy định về PCTH thuốc lá và môi trường không khói thuốc theo quy định của Luật PCTH thuốc lá; đưa nội dung PCTH thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hàng năm của các phòng, ban, đơn vị, UBND các xã, phường; đưa quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị; đưa nội dung phòng chống tác hại của thuốc lá vào hương ước, quy ước tại thôn, khu phố. Treo biển báo cấm hút thuốc tại các địa điểm có quy định cấm hút thuốc. Tăng cường tuyên truyền và sử dụng các biện pháp ngăn ngừa sử dụng thuốc lá trong các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch và việc hiếu, hỷ. Thực hiện nghiêm quy định cấm quảng cáo, khuyến mãi, tài trợ của các công ty sản xuất, kinh doanh sản phẩm thuốc lá. Tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực thi quy định cấm hút thuốc tại các cơ quan, đơn vị, trường học, nhà máy, xí nghiệp, các cơ sở khách sạn, nhà hàng và các địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá…

Hơn hết, mỗi người dân cần nâng cao ý thức chấp hành nghiêm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để bảo vệ chính bản thân cũng như cộng đồng, xây dựng môi trường sống văn minh, lành mạnh.