Lộ trình di dời 2 nhà máy xi măng bên bờ vịnh Cửa Lục

Không phải đến khi vịnh Cửa Lục được quy hoạch là trung tâm kết nối của TP Hạ Long thì kế hoạch di dời 2 nhà máy xi măng bên bờ vịnh này mới được tính đến.

Đường băng tải của một nhà máy xi măng vươn ra giữa vịnh Cửa Lục. Ảnh: Nguyễn Hùng

Quy hoạch chung TP Hạ Long đến năm 2040, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2023, cũng đề cập tới việc di dời các cơ sở gây ô nhiễm, có nguy cơ gây ô nhiễm ra khỏi khu vực xung quanh vịnh Cửa Lục, trong đó có Nhà máy xi măng Hạ Long và Nhà máy xi măng Thăng Long nằm ở xã Thống Nhất và Lê Lợi.

Bởi, vịnh Cửa Lục được lấy làm trung tâm kết nối, theo hướng đa cực, hài hòa với di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long và các vùng núi phía Bắc TP Hạ Long.

Tuy nhiên, trước thời điểm Hạ Long sáp nhập với huyện Hoành Bồ vào năm 2020, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều văn bản, kế hoạch di dời 2 nhà máy xi măng trên ra khỏi khu vực vịnh Cửa Lục, nhằm bảo vệ môi trường, cảnh quan xung quanh vịnh Cửa Lục cũng như vịnh Hạ Long bởi 2 vịnh này thông với nhau.

Nhà máy xi măng Hạ Long, xã Thống Nhất, bên bờ vịnh Cửa Lục. Ảnh: Nguyễn Hùng

Từ năm 2018, tỉnh Quảng Ninh cũng có văn nhiều bản gửi các bộ, ngành liên quan đề xuất điều chỉnh đưa việc đầu tư giai đoạn 2 của 2 nhà máy xi măng ra khỏi Quy hoạch phát triển công nghiệp xi măng Việt Nam giai đoạn 2011-2020, tiến tới chấm dứt hoạt động của 2 nhà máy hiện nay vào năm 2030. Lý do là nhằm bảo vệ môi trường, cảnh quan vịnh Cửa Lục, vịnh Hạ Long và cộng đồng dân cư xung quanh.

2 nhà máy này nằm ở xã Thống Nhất và Lê Lợi, bên bờ vịnh Cửa Lục, tiếp giáp với vịnh Hạ Long, từng nhiều lần xả bụi gây ô nhiễm môi trường. Không những vậy, để có nguồn nguyên liệu đá cho 2 nhà máy sản xuất xi măng và clinker, hàng loạt những dãy núi đá vôi phía bên trong sẽ mất dần, ảnh hưởng tới môi trường, cảnh quan khu vực xung quanh vịnh Cửa Lục.

Tuy nhiên, vấn đề này còn có nhiều sự khác biệt giữa tỉnh Quảng Ninh với các bên liên quan. Bộ Xây dựng từng đề nghị Quảng Ninh nghiên cứu, xem xét đề xuất của các chủ đầu tư được phép duy trì sản xuất, tiếp tục đầu tư giai đoạn 2 để phát huy hiệu quả của tổng dự án.

Dây chuyền 1 của Nhà máy xi măng Thăng Long tại xã Lê Lợi đi vào hoạt động năm 2008, với công suất 2,3 triệu tấn xi măng/năm; trong khi dây chuyền 1 của Nhà máy xi măng Hạ Long tại xã Thống Nhất, TP Hạ Long với công suất thiết kế 2,07 triệu tấn xi măng/năm cho sản phẩm từ 2010.

Cả 2 nhà máy này đều có đường băng tải dài hàng km vươn ra giữa vịnh Cửa Lục với các bến cảng để xuất xi măng, clinker và tiếp nhận các nguyên vật liệu đầu vào.

Bến xuất - nhập xi măng, clinker và nguyên liệu đầu vào giữa vịnh Cửa Lục. Ảnh: Nguyễn Hùng

Trong đó, khu bến của Nhà máy xi măng Thăng Long, nằm đối diện với bến số 1 của Cảng Cái Lân, gồm 2 bến xuất clinker cho tàu 20.000DWT và bến xuất xi măng cho tàu 5.000DWT, xà lan 500 tấn, công suất khoảng 2,3 triệu tấn/năm.

Khu bến của Nhà máy xi măng Hạ Long gồm 1 bến nhập clinker cho tàu 10.000DWT; 2 bến xuất xi măng sà lan 300 tấn, công suất khoảng 2 triệu tấn/năm.

Cả 2 nhà máy này đều được duyệt quy hoạch cho phép mở rộng tiếp giai đoạn 2, với công suất tương đương với các nhà máy hiện nay.

Tuy nhiên, theo tỉnh Quảng Ninh, chủ trương di dời 2 nhà máy đã có từ lâu, chưa kể, sau khi Hạ Long sáp nhập với huyện Hoành Bồ thì vị trí của các nhà máy xi măng nằm ở giữa trung tâm TP Hạ Long mở rộng, nằm ngay vịnh Cửa Lục - được quy hoạch là trung tâm kết nối mới của Hạ Long cùng những quy hoạch phát triển xanh, sạch xung quan vịnh Cửa Lục.

Được biết, khi chuẩn bị xây dựng 2 nhà máy xi măng Thăng Long và Hạ Long, đã có khá nhiều ý kiến đề nghị không nên xây dựng các nhà máy trên ngay bên bờ vịnh Cửa Lục vì ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan. Tuy nhiên, các nhà máy vẫn tiếp tục được xây dựng.

Việc di dời các cơ sở gây ô nhiễm, có nguy cơ gây ô nhiễm ra khỏi khu vực này hiện nay là cần thiết, nhất là việc quy hoạch phát triển của Hạ Long theo hướng mới - xanh, thân thiện với môi trường, dù sẽ tốn kém cho cả doanh nghiệp và địa phương.

Theo laodong.vn